HURDA CAm ELYAF KULLANIMINDA DİKAT EDİLECEKLER

Kırpılmış Geri Dönüşüm Elyaf Kullanırken Dikkat Edilecekler

Yapı sektöründe sürdürülebilirliğin önemi her geçen gün artıyor. Bu süreçte hurda malzemelerin tekrar kullanımı hem çevresel etkileri azaltıyor hem de maliyet avantajı sunuyor. Bu bağlamda dikkat çeken malzemelerden biri de hurda cam elyaflar. Ancak bu elyafların beton katkısı olarak kullanımında bazı teknik detaylara dikkat edilmezse, beklenmeyen performans sorunlarıyla karşılaşmak mümkün.

Cam Elyaflar Betona Ne Katar?

Cam elyaflar teorik olarak betonun:- Mikro çatlaklarını engellemesi,- Darbe ve çekme dayanımını artırması,- Süneklik kazandırması açısından olumlu katkılar sağlayabilir.Özellikle kontrollü üretimle elde edilen, belli boyutta ve kaplamalı cam elyaflar, bu faydaları maksimum seviyede sağlayabilir. Ancak hurda veya kırpılmış cam elyaflar söz konusu olduğunda tablo biraz farklılaşabilir.

Hurda Elyaflar Farklıdır: Her Elyaf Aynı Etkiyi Vermez

Üretim fazlası ya da kırpılmış cam elyaflar, çoğu zaman düzensiz boyuttadır ve çimento ile yeterince güçlü bir bağ oluşturamaz. Bu durum, beton performansını olumsuz etkileyebilir.Örnek: Homojen Karışmazsa Dayanım %8’e Kadar DüşebilirAslantaş ve Demir’in (2021) yaptığı bir çalışmada, %0.5 oranında hurda cam elyaf eklenen betonlarda, homojen dağılmayan lifler nedeniyle basınç dayanımının %8'e kadar azaldığı rapor edilmiştir.

Nelere Dikkat Edilmeli?

1. Elyafların Dağılımı: Homojenlik KritikElyafların beton içerisinde topaklanmadan dağılması gerekir. Aksi halde bazı bölgelerde zayıflıklar oluşur ve çatlak oluşumu hızlanabilir (Zhao et al., 2018).2. Aderans (Yapışma) EksikliğiHurda elyafların yüzeyi genellikle kaplamasızdır. Bu da çimento macunuyla yeterince bağ kuramamasına neden olur. Yeterli aderans sağlanamadığında, elyaflar katkıdan çok zayıflık oluşturabilir (Öztürk, 2020).3. ASR Riski (Alkali-Silika Reaksiyonu)Cam elyaflar, betonun alkali ortamında çözünerek zamanla alkali-silika reaksiyonu (ASR) başlatabilir. Bu reaksiyon, beton içinde genleşmelere ve çatlaklara yol açabilir (Gopalakrishnan et al., 2019).4. İşlenebilirlik ve Su/Çimento OranıKırpılmış elyaflar betonun işlenmesini zorlaştırabilir. Vibrasyonla yerleşme yetersiz kalabilir ve yüzeyde bozulmalar gözlenebilir. Elyaflar aynı zamanda su tutabileceğinden, daha fazla karışım suyu gerektirebilir (Kara & Uysal, 2022).

Peki Ne Zaman Kullanılabilir?

Bütün bu uyarılara rağmen, hurda cam elyafların:- Prefabrik bordür, parke taşı, dekoratif beton gibi yapısal olmayan uygulamalarda,- Düşük lif dozajı (%0.25–0.5),- Kıvam artırıcı katkılarla desteklenerekdikkatli şekilde kullanılması hâlinde faydalı olduğu projeler de mevcuttur. Özellikle çevresel sürdürülebilirlik açısından yerel kaynaklı atıkların geri kazanımı önemlidir.

Sonuç: Kontrollü Kullanım, Gerçek Fayda

Kırpılmış cam elyafları betonda kullanmak, uygun şartlar sağlandığında çevreye duyarlı ve ekonomik bir katkı olabilir. Ancak; liflerin boyutu ve dağılımı, aderans özellikleri, alkali dayanımı gibi etkenler dikkate alınmadan yapılan uygulamalarda istenmeyen performans kayıpları yaşanabilir. Akıllı mühendislik, iyi kaynak analizi ve dikkatli dozajlama ile bu tür atık malzemeleri gerçek bir avantaja dönüştürmek mümkündür.

Kaynaklar

1. Aslantaş, M., & Demir, İ. (2021). Hurda cam elyaf katkılı betonların mekanik özelliklerinin incelenmesi. Betonarme Yapılar Dergisi, 17(2), 112–120.

2. Zhao, L., Zhang, Y., & Wang, Q. (2018). Mechanical performance of concrete containing chopped glass fiber waste. Journal of Materials in Civil Engineering, 30(6), 04018109.

3. Gopalakrishnan, K., et al. (2019). Durability of concrete with recycled glass fiber: An experimental study. Construction and Building Materials, 210, 123–131.

4. Öztürk, A. (2020). Geri dönüştürülmüş cam elyaf katkılı betonların çekme dayanımı üzerine etkileri. İnşaat Bilimleri Dergisi, 9(1), 45–52.

5. Kara, A., & Uysal, M. (2022). Beton işlenebilirliği ve lif katkılarının yüzey kalitesine etkisi. YAPI Dergisi, 66, 34–41.